تهویه مطبوع-اجرا،خدمات

تهویه مطبوع در شرایط محیط زیست انسان تأثیر مستقیمی بر چگونگی حالات روانی، وضعیت فیزیکی، نحوه ی انجام کار و بطور کلی تمام شئون زندگی او دارد. از آنجائیکه بخش عمده ی زندگی بشر امروزی در داخل ساختمان می گذرد، ایجاد شرایط مطلوب زیست محیطی به لحاظ سیستم های سرمایشی و گرمایشی در ساختمان، خواه محل کار باشد یا منزل و غیره، واجد اهمیت بسیاری است که مهمترین بخش آن تهیه هوای مطبوع(تهویه مطبوع) و خدمات تهویه مطبوع برای ساکنین ساختمان با توجه به نوع فعالیت آنهاست. زیباترین و گرانبهاترین ساختمانها در صورتیکه فاقد سیستم تهویه مطبوع و خدمات تهویه مطبوع مناسب باشند قابل سکونت نخواهند بود. اهم وظایف یک سیستم تهویه مطبوع و خدمات تهویه مطبوع عبارتند از کنترل دما، رطوبت و سرعت وزش هوا، زدودن گرد و غبار، تعفن و سایر آلودگی های هوا و در صورت لزوم از بین بردن میکروب ها و باکتری های معلق در هوا. گرمایش و سرمایش هوا متناسب با فصل، عمده ترین وظیفه ی یک سیستم تهویه مطبوع بوده و بقیه ی وظایف در مراتب بعدی اهمیت قرار می گیرند.

سیستم ها و کاربردها: 

گزینش صحیح نوع سیستم تهویه مطبوع برای یک فضا یا ساختمان بخصوص، تصمیم بسیار حساسی است که توسط مهندس طراح سیستم ارائه خدمات تهویه مطبوع اخذ می شود. در انتخاب  سیستم تهویه مطبوع علاوه بر دانش مهندس طراح، نظر کارفرما و یا ساکنین و امکانات و شرایط ساختمان نیز دخالت دارند. عوامل زیادی باید مورد تجزیه و تحلیل و قضاوت قرار گیرند که از اهم آنها، ایده های شخص یا سازمان سرمایه گذار و جنبه های اقتصادی طرح می باشند. عمده ترین مسائلی را که باید ملحوظ نظر طراح سیستم تهویه مطبوع قرار گیرند می توان به ترتیب زیر برشمرد:

۱- امکانات مالی شخص یا سازمان سرمایه گذار

۲-  فضا یا ساختمان – هدف، موقعیت مکانی

۳- مشخصات خارج ساختمان – دما، رطوبت، باد، تابش آفتاب، سایه

تغییرات بار حرارتی داخل ساختمان – ساکنین، چراغها، سایر مولد های حرارت

۵- قابلیت ساختمان در ذخیره کردن حرارت اکتسابی در تهویه مطبوع

۶- لزوم و ظرفیت پیش سرمایش جهت کاستن از اندازه ی دستگاههای تهویه مطبوع و یا سرمایش جزئی ساختمان

۷- جنبه های فیزیکی فضا یا ساختمان از نظر تطبیق با سیستم تهویه مطبوع، تجهیزات و تنظیم عملکرد سیستم تحت بار حرارتی جزئی

۸-  انتظارات و ایده های شخص کارفرما در مورد کیفیت هوای محیط

فضای مورد نیاز جهت نصب تجهیزات سیستم تهویه مطبوع:

وسایل و تجهیزات یک سیستم تهویه مطبوع احتیاج به فضای کافی برای نصب دارند. در تهویه مطبوع این مهم باید اکیداً مورد توجه مهندس طراح سیستم قرار گرفته قبل از طرح سیستم امکانات ساختمان را در تخصیص فضای مناسب برای تجهیزات سیستم تهویه مطبوع مورد بررسی قرار دهد. وسعت فضای مورد نیاز وسیله ی تهویه ممکن است آنقدر کم باشد که بتوان آن را حتی در داخل فضای مورد تهویه نصب نمود، مانند فن کویل یا واحد تهویه کننده ی خود کفا که در سیستم تهویه مطبوع انفرادی به کار می روند. ولی تجهیزات یک سیستم تهویه مطبوع مرکزی که هوای مطبوع مورد نیاز چندین اتاق یا فضای ساختمان را تأمین می کند، احتیاج به فضای موسعتری برای نصب دارند تا در ارائه خدمات تهویه مطبوع کارایی لازم را داشته باشد. بعلاوه امکانات ساختمان از نظر نصب وسایلی از قبیل برج خنک کن نیز باید در سیستم تهویه مطبوع ملحوظ نظر قرار گیرند.

انواع سیستم های تهویه مطبوع:

سیستم های تهویه مطبوع اساساً به انواع زیر تقسیم می شوند:

 ۱- سیستم انبساط مستقیم(Direct Expansion)

سیستم تهویه مطبوع شامل یک واحد تهویه کننده خود کفاست که می تواند در داخل فضای مورد تهویه یا در مجاورت آن نسب شود . مایع مبرد مستقیماً در داخل کویل های این واحد تبخیر گردیده هوای عبوری از روی کویل ها و نتیجتاً فضای اتاق را خنک می کند. گرمایش فضای مورد تهویه مطبوع می تواند توسط همین واحد و یا به صورت جداگانه صورت پذیرد .

 ۲- سیستم تمام آب :

در این سیستم سیال ناقل حرارت ( آب سرد یا آب گرم ) در محل جداگانه ای تهیه شده به داخل کویل های مبدل حرارتی اتاق ( مثلا فن کویل ) ارسال می گردد و در آنجا هوایی را که توسط بادزن با سرعت از روی کویل عبور می کند، سرد یا گرم می نماید. شکل زیر سیستم تمام آب را شماتیک نشان می دهد.

ALL-WATER

3- سیستم تمام هوا :

در این سیستم دستگاه تهیه کننده ی هوای مطبوع در محلی دور از فضای مورد تهویه قرار می گیرد. سیال ناقل حرارت ( آب سرد، آب گرم یا بخار) به داخل کویل های دستگاه تهویه مرکزی (هواساز) ارسال شده هوایی را که توسط بادزن بسرعت از روی این کویل ها عبور داده می شود سرد یا گرم می کند. این هوا پس از انجام یک سلسله تحولات دیگر ( از قبیل رطوبت زنی و غیره) از طریق سیستم کانال به فضای مورد تهویه فرستاده می شود. شکل زیر یک سیستم تمام هوا را بطور شماتیک در سیستم تهویه مطبوع نشان می دهد.

۴- سیستم هوا – آب :

در این سیستم که بطور شماتیک در شکل زیر نشان داده شده است، آب گرم و یا آب سرد تهیه شده در دستگاه هایی که دور از فضای مورد تهویه قرار دارند، به داخل مبدل حرارتی اتاق ارسال گردیده بخش اعظم بار حرارتی اتاق را جبران می کنند. از طرف دیگر مقداری هوای گرم یا سرد که آن نیز در یک دستگاه هواساز مرکزی تهیه شده،به اتاق فرستاده می شود که وظیفه تامین تنها اندکی از بار حرارتی اتاق را بر دوش دارد ولی در عوض نیاز اتاق را به هوای تازه برآورده می کند. مبدل حرارتی اتاق می تواند یک واحد القایی یا یک پانل تشعشعی باشد.

Air – Water

۵– سیستم پمپ حرارتی :

سیستمی در تهویه مطبوع است که قابلیت گرمایش یا سرمایش ساختمان را به اقتضای فصل دارد. این سیستم اساساً یک واحد تبرید است که می توان از طریق یک شیر مخصوص، مسیر سیال مبرد را در آن تغییر داده اواپراتور آن را به کندانسور یا بالعکس تبدیل نمود. بدین ترتیب در ارائه خدمات تهویه مطبوع هوا در عبور از روی کویلی که در تابستان نقش اواپراتور را بازی می کند، خنک شده و در زمستان با گذر از روی همین کویل که توسط شیر مخصوص تبدیل به کندانسور شده است، گرم می گردد.شکل زیر سیستم پمپ حرارتی را نشان می دهد.